به نقل از «خبرآنلاین»

ضرورت مدیریت پیامدهای خشکسالی

تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۱۹۷۰۹

سازگاری برای نفی اثرهای دوره های خشک مکرر شدید در ایران از نیازهای مهم راهبردی است. محدود شدن در دسترس بودن منابع آب در مناطقی که تحت اثر خشکسالی هستند، از مهمترین چالش هاست. خشکسالی به عنوان یکی از پرهزینه ترین مخاطرات طبیعی به صورت  یک دوره بارش کمتر از متوسط  که به مدت یک ماه یا چند سال ادامه یابد، تعریف می شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کمبود بارش که به عنوان خشکسالی هواشناسی شناخته می شود ممکن است در انواع دیگر خشکسالی مانند خشکسالی های کشاورزی و هیدرولوژیکی تداوم یابد.
علاوه بر این، کمبود رطوبت خاک به عنوان پیامد اصلی دوره های خشکسالی، شار حرارتی پنهان (یعنی تبخیر و تعرق) را کاهش می دهد. کاهش تبخیر و تعرق باعث افزایش شار حرارتی محسوس منجر به دمای بالا می شود. خشکسالی های گسترده که غالباً با دمای بالا همراه هستند، به ویژه برای بخش های کشاورزی و دامداری عواقب مخربی به همراه دارد . ناهنجاری های آب و هوایی در مقیاس بزرگ، به ویژه نوسانات جنوبی ال نینو دلیل کلان بعضی خشکسالی های مهم هستند. به همین دلیل خشکسالی های مکرر و شدید در قرن 21 انتظار می رود. ال النینو از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان است که هر ۲ تا ۷ سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای زمین می‌شود و در  اثر رها شدن انرژی انباشته در اقیانوس آرام رخ می‌دهد. از آنجا که تغییرات اقلیمی شدیدتری احتمالاً در مناطق کم آب رخ خواهد داد، حتی اگر اهداف توافق نامه 2015 تغییرات اقلیمی پاریس محقق شود، به نظر می رسد خشکسالی مهم بعدی نیز در مناطق کم آب مانند ایران در سده بیست و یکم رخ دهد.

محیط های کم آب یا مناطق خشک به شدت در معرض تغییرات آب و هوایی و ناهنجاری هایی مانند خشکسالی هستند. ایران در نوار خشک / نیمه خشک با 90 درصد سطح کشت دیم واقع شده است. از نظر تاریخی، ایرانیان همیشه با شرایط خشک و تعدادی از چالش های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مرتبط با آن روبرو بوده اند. خشکسالی های شدید، به همراه گرم شدن کره زمین، افزایش جمعیت و مهمتر از همه ضعف حاکمیت آب، فشار زیادی بر منابع آب در ایران وارد می کند. تبخیر و تعرق نقشی اساسی در سامانه های خاک-گیاه-جو به ویژه در محیط های کم آب دارند. گنجاندن عوامل مرتبط با تبخیر و تعرق منجر به برآورد قابل اطمینان تری از تعادل آب، میزان رطوبت خاک و خشکسالی می شود.  لانینا  (لانینو)، احتمال خشکسالی را در بیشتر مناطق ایران بسیار بالا می برد. لانینا در قسمت مرکزی و شرقی استوایی اقیانوس آرام، به نوسانی آب و هوایی گفته می شود که در آن در اثر اختلاف فشار آب سردتر از حالت طبیعی می‌شود. لانینا تقریباً متضاد ال‌نینو است. کم و افزایش دامنه دمای روزانه ناشی از فازهای سرد بر عملکرد غلات در مناطق خشک ایران تأثیر منفی می گذارد.

بیابان زایی به عنوان یک فرآیند تخریب زمین در ایران توسط نیروهای محرک طبیعی و انسانی ایجاد می شود. خشکسالی هواشناسی یک نیروی محرکه اصلی طبیعی بیابان زایی است و به دلیل دوره های طولانی بارش کم،  رخ می دهد. کمبود آب و همچنین استفاده بیش از حد از منابع آب، عمدتا برای کشاورزی، باعث ایجاد عدم تعادل های  آب و تغییرات در پوشش گیاهان می شود و بیابان زایی را تسریع می کند. علیرغم اقدامات مختلف  در گذشته، بیابان زایی هنوز هم در بسیاری از مناطق ایران یک مشکل جدی زیست محیطی است.  از شاخص های خشکسالی و خشکی را در دما و بارش در دراز مدت می توان  نشان داد.  وقوع خشکسالی طولانی مدت در مناطق مختلف آب و هوایی در ایران در دهه های اخیر با مطالعه همین شاخص ها مشخص شده است.  رشد سریع جمعیت، شور شدن خاک و مدیریت ضعیف منابع آب نیز به عنوان عوامل اصلی انسانی شناخته می شوند.  درصد جمعیت روستایی در ایران در حال کاهش است و منطقه شهری به سرعت در حال رشد است. از نیمه دهه 40 شمسی  استفاده از آبهای زیرزمینی در ایران حدود چهار برابر و متوسط ​​کاهش سالانه در سطح آبهای زیرزمینی در حدود نیم متر  بوده است.  سیاستگذاران باید بپذیرند تا در آینده برنامه ریزی راهبردی مبتنی بر شرایط واقعی هر منطقه انجام شود. گرچه بیابان زایی را نمی توان به طور کامل متوقف کرد، اما می توان با اتخاذ برخی از راهبردهای مدیریت پایدار منابع محیطی از سرعت آن کاست و تبعات آن را مدیریت کرد.

* رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم

کد خبر 1541802

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: مهدی زارع کم آبی خشکسالی تبخیر و تعرق بیابان زایی آب و هوایی منابع آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۱۹۷۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آخرین وضعیت بارش‌ها و سیلاب‌ها در اصفهان

مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان با تشریح آخرین وضعیت آبگرفتگی در خیابان‌ها و محور‌های گفت: آماده‌باش نیرو‌های مدیریت بحران ادامه دارد و این جبهه بارشی  در شهر‌های مبارکه، شهرضا، نایین، ورزنه، کوهپایه، نطنز، بادرود، اصفهان، فلاورجان، ورزنه، هرند، میمه و زرین شهر  فعال بود.

منصور شیشه‌فروش افزود: میزان بارش‌هادر اصفهان ۲۰ میلی‌متر گزارش شد که بارش باران و رگبار تگرگ در شهر اصفهان با جاری شدن روان آب همراه بود.

او گفت: در برخی از مناطق شهری از جمله مناطق ۵، ۱۳، ۶ و ۱۰ شاهد گرفتگی معابر در خیابان‌های حجتیه، سپهسالار، آپادانا، آبشار، مشتاق و نیز آب‌گرفتگی در اتوبان‌های شهید همت، خروجی شهید لاوی، شهید دستجردی، خلیج فارس و در زیر گذر‌ها و معابر بودیم.

شیشه فروش افزود: بر همین اساس ۴۵ گروه خدمات شهری و آتش‌نشانی در محل حضور پیدا کردند و امدادرسانی و تخلیه آب صورت گرفت.

مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان بیان کرد: در بزرگراه خلیج فارس به سمت بهارستان به دلیل آبگرفتگی معابر یک لاین فعال و لاین دیگر دچار آبگرفتگی است، همچنین از سمت میدان تره بار، قلعه شور محور ابریشم محدودیت تردد اعمال شده و نیز در محور ابریشم به سمت اتوبان شهید دستجردی آبگرفتگی موجب شده که عوامل تیم مدیریت بحران به محل اعزام و آب‌های سطحی را تخلیه کنند.

او  اضافه کرد:  همچنین به دلیل آبگرفتگی در معدن باما در  فلاورجان و کلیشاد سه نفر محبوس شدند که نجات یافتند.

مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان یادآور شد: در فلاورجان، قهدریجان، زرین شهر، فولادشهر، کوهپایه، نایین، انارک، چوپانان و شاهین شهر آبگرفتگی معابر گزارش شد.

طبق پیش بینی هواشناسی استان اصفهان، تداوم فعالیت سامانه بارشی تا  (جمعه) در سطح استان ادامه دارد و آسمان بیشتر مناطق استان به صورت ابری و مه‌آلود، گاهی همراه با رگبار و رعدوبرق پیش بینی می‌شود و احتمال بارش تگرگ و وزش باد به نسبت شدید تا شدید وجود دارد.

امروز بارش‌های رگباری در مناطق غرب، شمال با شدت کمتر و در سایر مناطق به صورت رگبار‌های پراکنده ادامه خواهد داشت ضمن اینکه وزش باد شدید و تندباد لحظه‌ای طی روز جمعه و به‌ویژه شنبه در سطح استان پیش‌بینی می‌شود.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان اصفهان اصفهان